Bouwbiologie

Bouwbiologie is een multidisciplinair vakgebied dat zich richt op de gezondheid en het welzijn van mensen in hun gebouwde omgeving. Het combineert principes van biologie, ecologie, bouwkunde en geneeskunde om de effecten van de gebouwde omgeving op de gezondheid van bewoners te begrijpen en te optimaliseren. Het uitgangspunt van bouwbiologie is dat de gebouwde omgeving een directe invloed heeft op de fysieke en mentale gezondheid van de bewoners, en dat deze omgeving op een verantwoorde en duurzame manier ontworpen en beheerd moet worden.

Kernen van Bouwbiologie:

Bouwbiologie onderzoekt hoe verschillende aspecten van de bouw en het gebruik van gebouwen kunnen bijdragen aan een gezondere leefomgeving. Dit gebeurt onder andere door de keuze van materialen, het ontwerp, de ventilatie, en de indeling van een gebouw. Bouwbiologie focust zich vooral op:

1. Gezondheid en welzijn
   Het bevorderen van een gezonde leefomgeving door de invloed van factoren zoals luchtkwaliteit, geluid, licht, temperatuur, en vocht op de gezondheid van de bewoners te begrijpen en te reguleren.
2. Gebruik van natuurlijke en gezonde materialen
   De materialen die in de bouw worden gebruikt, kunnen een groot effect hebben op de gezondheid van de bewoners. Bouwbiologie pleit voor het gebruik van ecologische, niet-giftige materialen die het milieu niet belasten en die geen schadelijke stoffen (zoals formaldehyde of vluchtige organische stoffen) bevatten die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.
3. Energie-efficiëntie en duurzaamheid
   Naast gezondheid richt bouwbiologie zich op de energetische efficiëntie van gebouwen. Dit betekent het gebruik van natuurlijke bronnen (zoals zonlicht en wind) voor energie, het bevorderen van energiebesparende maatregelen, en het toepassen van duurzame bouwmaterialen en technieken.
4. Biofiel ontwerp
   Biofiel ontwerp is een benadering die de verbinding tussen mens en natuur bevordert. Het doel is om ruimtes te creëren die niet alleen esthetisch aantrekkelijk zijn, maar die ook het psychologische en lichamelijke welzijn van de bewoners bevorderen door de aanwezigheid van natuurlijke elementen zoals planten, natuurlijk licht, en goede ventilatie.

Belangrijke thema’s binnen de bouwbiologie:

1. Binnenklimaat
   Het binnenklimaat in een gebouw speelt een cruciale rol in de gezondheid van de bewoners. Dit omvat zaken zoals:
   • Luchtkwaliteit: Vermijden van vervuiling door schadelijke stoffen (zoals sigarettenrook, uitlaatgassen, en chemische dampen) en het zorgen voor voldoende ventilatie.
   • Temperatuur en vochtigheid: Het in balans houden van de temperatuur en luchtvochtigheid om comfort te waarborgen en schimmelgroei te voorkomen.
   • Geluid: Het minimaliseren van ongewenste geluidshinder, zowel van buitenaf als van binnenuit, wat essentieel is voor de mentale gezondheid en slaapkwaliteit.
2. Stralingsbelastingen en elektromagnetische velden
   Bouwbiologie onderzoekt ook de invloed van elektromagnetische velden (EMV), zoals die van mobiele telefoons, wifi, en zendmasten, op de gezondheid van bewoners. Er wordt onderzocht hoe deze straling het welzijn kan beïnvloeden en welke maatregelen genomen kunnen worden om de blootstelling te verminderen.
3. Materialen en afwerkingen
   In de bouwbiologie worden materialen zorgvuldig geselecteerd op basis van hun impact op de gezondheid van bewoners. Bij de keuze van materialen wordt gekeken naar factoren zoals:
   • Giftigheid: Vermijden van materialen die chemische stoffen uitstoten (bijvoorbeeld formaldehyde in spaanplaten).
   • Ademend vermogen: Het gebruik van ademende materialen die vocht kunnen reguleren en de luchtkwaliteit verbeteren.
   • Milieuvriendelijkheid: Het kiezen van hernieuwbare, gerecycleerde of lokaal geproduceerde materialen die de ecologische voetafdruk verminderen.
4. Licht en verlichting
   Bouwbiologie benadrukt het belang van natuurlijk licht voor de gezondheid van bewoners. Natuurlijk licht bevordert de productie van vitamine D, heeft invloed op ons biologische ritme (de zogenaamde circadiane ritmes), en draagt bij aan een gezond slaap-waakritme. Kunstmatige verlichting wordt zo ontworpen dat het de gezondheid van bewoners niet schaadt, bijvoorbeeld door het gebruik van energiezuinige verlichting en het vermijden van blauw licht in de avond.
5. Ecologische en duurzame principes
   Duurzaamheid is een integraal onderdeel van de bouwbiologie. Gebouwen moeten niet alleen energie-efficiënt zijn, maar ook in harmonie met de natuurlijke omgeving. Dit betekent het ontwerpen van gebouwen die zowel ecologische als sociale duurzaamheid bevorderen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van hernieuwbare energiebronnen, waterbesparingstechnieken, en circulaire bouwprincipes.

Toepassing van bouwbiologie:

• Woningbouw: Bouwbiologie kan worden toegepast in de woningbouw om woningen te creëren die niet alleen energie-efficiënt en duurzaam zijn, maar ook de gezondheid van de bewoners bevorderen door het gebruik van gezonde materialen, een goed binnenklimaat, en het vermijden van schadelijke invloeden zoals schadelijke stralingsbelastingen.
• Kantoren en commerciële gebouwen: In kantooromgevingen kan bouwbiologie bijdragen aan het creëren van werkplekken die de productiviteit bevorderen, stress verminderen en gezondheid ondersteunen. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van gezonde verlichting, geluidsisolatie, en planten om de luchtkwaliteit te verbeteren.
• Gezondheidszorg en onderwijs: In ziekenhuizen, scholen en andere instellingen kan bouwbiologie helpen bij het creëren van omgevingen die het welzijn van de bewoners of gebruikers bevorderen. Dit kan variëren van het verbeteren van de luchtkwaliteit tot het creëren van rustige en inspirerende ruimtes.

Voordelen van bouwbiologie:

1. Verbeterde gezondheid en welzijn: Door de invloed van het gebouw op de gezondheid van de bewoners serieus te nemen, kunnen ziekten en klachten zoals allergieën, vermoeidheid, hoofdpijn, en stress worden verminderd.
2. Duurzaam gebruik van hulpbronnen: Bouwbiologie bevordert het gebruik van materialen en technieken die de ecologische impact van de bouw minimaliseren, waardoor de lange termijn duurzaamheid van een gebouw wordt gewaarborgd.
3. Verhoogd comfort: Gebouwen die volgens de principes van bouwbiologie zijn ontworpen, bieden een hogere mate van comfort doordat ze rekening houden met de behoeften van de bewoners op het gebied van temperatuur, licht, luchtkwaliteit en geluidsisolatie.
4. Betere productiviteit en prestatie: In werkomgevingen kan het toepassen van bouwbiologie bijdragen aan betere concentratie, hogere productiviteit en minder ziekteverzuim door een gezonder en prettiger werkklimaat te creëren.